Tái cấu trúc các tuyến cao tốc Bắc – Nam: Kỳ vọng mới từ dòng vốn công

“Nâng đời” cao tốc Bắc - Nam: Bước đi chiến lược thúc đẩy hạ tầng và kinh tế Việt Nam

Trong bối cảnh nhu cầu vận tải không ngừng tăng cao và yêu cầu hiện đại hóa hệ thống giao thông ngày càng cấp thiết, việc mở rộng các tuyến cao tốc Bắc – Nam không chỉ là một đòi hỏi khách quan mà còn là bước đi chiến lược mang tính dài hạn. Với quy mô hiện tại chủ yếu là 4 làn xe hạn chế, nhiều đoạn tuyến đang trở thành điểm nghẽn, ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực khai thác cũng như hiệu quả kết nối vùng.

Tuyến cao tốc trục xương sống cần “nâng cấp” đồng bộ

Theo quy hoạch, tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông dài khoảng 2.063km, trải dài từ cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn) đến TP. Cà Mau, là trục giao thông huyết mạch kết nối Bắc – Nam, xuyên suốt nhiều vùng kinh tế trọng điểm. Tuy nhiên, đến nay mới có hơn 1.200km được đưa vào khai thác, chủ yếu với quy mô 4 làn xe hạn chế, thiếu dải dừng xe khẩn cấp và chưa đáp ứng đủ tiêu chuẩn kỹ thuật của một tuyến cao tốc hoàn chỉnh.

Tổng cộng có 18 dự án thành phần đang được đề xuất mở rộng trong giai đoạn 2026–2030. Đây là những đoạn tuyến có lưu lượng vận tải cao, có tiềm năng tăng trưởng mạnh và đặc biệt là đã có nền tảng kỹ thuật sẵn sàng để nâng cấp. Việc tập trung nguồn lực cho các dự án này không chỉ khả thi về mặt ngân sách mà còn tạo hiệu quả lan tỏa lớn trong phát triển kinh tế - xã hội.

Nhu cầu vận tải tăng, hạ tầng phải đi trước một bước

Thực tế cho thấy, từ năm 2021 đến nay, lưu lượng phương tiện trên các tuyến cao tốc liên tục tăng, trong khi quy mô 4 làn xe hạn chế đã bộc lộ nhiều bất cập như: khó khăn trong xử lý tình huống khẩn cấp, tốc độ khai thác bị giới hạn, nguy cơ mất an toàn giao thông cao hơn. Nhiều đoạn tuyến đang khai thác ở tốc độ 90km/h, thấp hơn tiêu chuẩn 120km/h do giới hạn mặt cắt ngang.

Việc nâng cấp lên quy mô 4 làn xe hoàn chỉnh hoặc 6 làn xe sẽ giúp cải thiện tốc độ, nâng cao năng lực lưu thông và giảm tải áp lực cho các tuyến đường quốc lộ hiện hữu. Đồng thời, đảm bảo khả năng ứng phó linh hoạt với các yêu cầu phát triển trong tương lai.

Lựa chọn đầu tư công – Giải pháp tối ưu trong bối cảnh hiện nay

Ban Quản lý dự án 6 (Bộ Xây dựng) đã đề xuất phương án sử dụng hình thức đầu tư công để triển khai các dự án mở rộng. Đây là giải pháp hợp lý bởi hầu hết các đoạn tuyến đã hoàn thành giải phóng mặt bằng, có sẵn lán trại, phương tiện, nhân lực, mỏ vật liệu… Việc triển khai sớm sẽ tiết kiệm chi phí, thời gian và tận dụng tối đa nguồn lực đang hiện hữu trên công trường.

Theo ước tính, tổng mức đầu tư cho 1.144km tuyến cao tốc cần mở rộng khoảng 152.135 tỷ đồng, đây là con số được đánh giá phù hợp với khả năng cân đối ngân sách nếu được chuẩn bị kỹ càng trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026–2030.

Mục tiêu 5.000km cao tốc vào năm 2030: Không còn xa vời

Đến hết năm 2025, Việt Nam sẽ cán mốc hơn 3.000km cao tốc. Với tiến độ hiện tại, chỉ cần thêm 700km được đầu tư trong giai đoạn 2026–2030, mục tiêu 5.000km cao tốc vào năm 2030 sẽ trong tầm tay. Đây không chỉ là con số mang tính biểu tượng mà còn là bước ngoặt trong phát triển hạ tầng hiện đại, đồng bộ, giúp tăng năng lực cạnh tranh quốc gia và thu hút đầu tư hiệu quả.

Tuyến Bắc – Nam: Không chỉ là đường, mà là trục động lực phát triển

Cao tốc Bắc – Nam không chỉ đóng vai trò là tuyến đường huyết mạch mà còn là trục động lực kết nối các vùng kinh tế trọng điểm như Đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung Bộ, Nam Trung Bộ, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long. Việc đầu tư mở rộng các đoạn tuyến không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho vận tải hàng hóa, hành khách mà còn góp phần quan trọng vào mục tiêu phát triển bền vững, đảm bảo quốc phòng, an ninh và hội nhập khu vực.

Tạm kết

Trong bối cảnh kinh tế phục hồi mạnh mẽ và xu hướng đô thị hóa diễn ra nhanh chóng, việc “nâng đời” cao tốc Bắc – Nam là đòi hỏi mang tính chiến lược. Với sự chủ động của các bộ, ngành và tầm nhìn đầu tư dài hạn, tuyến cao tốc huyết mạch này sẽ không chỉ đóng vai trò kết nối mà còn là đòn bẩy cho phát triển kinh tế-xã hội của cả nước trong giai đoạn mới.

Nguồn: Báo Vietnamnet